O proceso de modernización tecnolóxica na Administración de Xustiza en España iniciouse, en gran medida, no ano 2011. Ese ano aprobouse aprobou a primeira regulación
que especificamente se destinaba a impulsar o uso das tecnoloxías da información e a comunicación. O obxectivo da este regulación consistía, substancialmente, en establecer as condicións para recoñecer a validez do uso de medios electrónicos nas actuacións xudiciais e, sobre todo, en dotar de seguridade xurídica á tramitación procesual e aos actos de comunicación, incluíndo a presentación de escritos e a recepción de notificacións de resolucións. Neste sentido, a lexislación estableceu un estatuto xurídico básico para quen se relacionasen coa Administración de Xustiza, especialmente para o caso dos profesionais. Así mesmo, deuse carta de natureza legal á presenza en Internet da Administración de Xustiza, fundamentalmente coa aparición de as sedes electrónicas e os puntos de acceso, admitindo expresamente a posibilidade de que as actuacións de realizasen de maneira automatizada.
Con todo, do mesmo xeito que sucede con a regulación legal do procedemento administrativo común e o réxime xurídico do sector público de 2015 , o modelo de xestión en que se inspirou estaba substancialmente orientado á xeración, conservación e arquivo dos documentos e os expedientes. Aínda que xa se advertía unha tímida consideración dos datos, o certo é que en gran medida adoecía dunha excesiva xeneralidade no alcance da regulación, xa que se limitaba a recoñecer e garantir a seguridade, a interoperabilidade e a confidencialidade.
Neste contexto, a aprobación de o Real Decreto-lei 6/2023, do 19 de decembro supuxo un fito moi relevante neste proceso, por canto incorpora importantes medidas que pretenden ir máis aló da mera modernización tecnolóxica. Entre outras cuestións, tenta sentar as bases para abordar unha efectiva transformación dixital neste ámbito.
Cara a unha orientación da xestión baseada nos datos
Aínda cando este novo marco normativo en gran medida consolida e actualiza a regulación anterior, supón un importante paso adiante á hora de facilitar a transformación dixital por canto establece algunhas premisas esenciais sen as que sería imposible expor este obxectivo. En concreto, segundo afírmase con rotundidade na súa Exposición de Motivos:
"Desde a comprensión da importancia capital dos datos nunha sociedade contemporánea dixital, realízase unha aposta clara e decisiva polo seu emprego racional para lograr evidencia e certeza ao servizo da planificación e elaboración de estratexias que coadxuven a unha mellor e máis eficaz política pública de Xustiza. […] Destes datos non se beneficiará unicamente a propia Administración, senón toda a cidadanía mediante a incorporación na Administración de Xustiza do concepto de «dato aberto». Esta mesma orientación ao dato facilitará as denominadas actuacións automatizadas, asistidas e proactivas".
Neste sentido, recoñécese expresamente un principio xeral de orientación ao dato, superando deste xeito as restricións dun modelo de xestión electrónica baseada nos documentos e os expedientes como o que existiu ata agora. Con iso preténdese non só alcanzar obxectivos de mellora na tramitación procesual senón, así mesmo, facilitar a súa utilización para outras finalidades como a elaboración de cadros de mando, a xeración de actuacións automatizadas, asistidas e proactivas, a utilización de sistemas de intelixencia artificial e a súa publicación en portais de datos abertos.
En definitiva, a nova regulación supón un paso importante á hora de articular o proceso de transformación dixital da Administración de Xustiza a partir de un modelo de xestión baseado nos datos. Con todo, as singularidades competenciais e organizativas propias deste ámbito requiren dun modelo de gobernación singular. Por esta razón contemplouse un marco institucional de cooperación especifico cuxo eficaz funcionamento resulta esencial para a posta en marcha das previsións legais e, en definitiva, para abordar os retos, dificultades e oportunidades que expoñen os datos abertos e a reutilización da información do sector público no ámbito xudicial . Uns retos que é necesario afrontar decididamente para que a modernización tecnolóxica da Administración de Xustiza facilite a súa efectiva transformación dixital.
Fonte orixinal da noticia
