La Agencia Española de Protección de Datos hizo públicas sus orientaciones sobre las implicaciones del citado derecho fundamental en el contexto de las iniciativas y proyectos de reutilización de la información del sector público. Estamos ante una verdadera encrucijada ya que se pretende ofrecer el acceso a la información en mano de las entidades públicas pero, a su vez, la información es probable que esté vinculada con la identidad de personas físicas, ya porque aparece recogida en expedientes administrativos relativos a la tramitación de procedimientos que les afectan como interesadas o porque su identificación resulta imprescindible para el cumplimiento de los fines propios de las Administraciones Públicas.
Con carácter xeral o artigo 6 da Lei Orgánica 15/1999, do 13 de decembro, de Protección dos Datos de Carácter Persoal
esixe que a información relativa a persoas físicas identificadas ou identificables só poida ser tratada previo o seu consentimento informado ou, na súa falta, cando exista habilitación legal respecto diso. Precisamente, a lexislación que regula o acceso e a reutilización da información en mans do sector público ha suposto un avance importante a este respecto, de maneira que a simple presenza de datos persoais non supón necesariamente un impedimento definitivo para impedir a reutilización . Ou, en palabras do Grupo de Traballo do Artigo 29 sobre Protección de Datos, non pode constituír un obstáculo inxustificado ao desenvolvemento do mercado da reutilización no ámbito europeo, tal e como sinalou no seu Ditame 06/2013 .
Desde estas premisas, a AEPD pretende fixar no ámbito estatal os criterios xerais para facer compatibles a protección dos datos persoais coa reutilización da información á que se atopan vinculados. En todo caso, debe terse en conta que se trata simplemente dunha interpretación pero que non ten carácter vinculante por canto este criterios non son propiamente normas xurídicas en sentido estrito, nin tampouco se fixan ao abeiro de a potestade que ten dita institución para ditar instrucións en virtude do disposto no artigo 37.1.c) da citada Lei Orgánica 15/1999 .
Agora ben, é moi previsible que a Axencia se basearía nas orientacións que fixo públicas no caso de que tivese que exercer as súas competencias, en particular se se iniciase un procedemento sancionador, de aí a importancia de coñecer de maneira precisa o alcance das mesmas.
En primeiro lugar débese ter en conta que, segundo recoñece a Axencia, non se pode impedir a reutilización da información polo simple feito de que apareza vinculada a unha persoa física, pois dita conclusión sería contraria á necesidade de ponderar cal de ambos os bens xurídicos debe prevalecer, esixencia que se deriva do disposto en o artigo 3.4 da Lei 37/2007, do 16 de novembro, sobre reutilización da información do sector público . Salvo que, como indica leste mesmo precepto, procédase á disociación dos datos respecto do seu titular, o que nos obrigaría a ter en conta as orientacións específicas que a propia Axencia publicou en relación aos procedementos de anonimización .
En segundo lugar, a Axencia establece unha distinción de gran relevancia en función de como se obtivo a información que se pretende reutilizar, partindo para iso das dúas modalidades que se distinguen na lexislación xeral sobre transparencia: é dicir, dunha parte, os supostos denominados de publicidade activa, onde é a propia entidade pública a que sen pedimento algunha está obrigada a difundir a información ou decide facelo sen que exista unha obriga legal e, doutra, o caso en que si existe unha solicitude formal de acceso a información que se atope en poder dun suxeito obrigado legalmente a ofrecela. Pois ben, a Axencia considera que considera que a modalidade do acceso pode resultar determinante canto ás posibilidades de reutilizar a información que inclúa datos persoais de maneira que:
- Cando se trate de información libremente accesible a través da publicidade activa (sede electrónica, páxina web, portais de transparencia…) en principio existiría unha inclinación a permitir a súa reutilización, aínda que a licitud do este tratamento pasaría por unha previa análise de compatibilidade entre a finalidade que xustificou a difusión e a garantía do dereito fundamental. Noutras palabras, podería darse o caso de que o uso que se pretende dar á información publicada non fose conforme coa razón que xustificou a publicación, suposto en que resultaría necesaria a anonimización.
- Pola contra, cando se acceda á información como consecuencia do exercicio do dereito de acceso a Axencia considera que, máis aló do xuízo de compatibilidade antes referido, debería terse en conta se a razón que xustifica o acceso tamén podería servir para permitir a reutilización. Esta formulación lévanos, en consecuencia, a admitir a posibilidade de que se poida dispor dos datos vinculados ao seu titular pero non, en cambio, empregalos para finalidades distintas das que se fundamentaron o acceso e, en particular, proceder á súa reutilización con fins comerciais. Trátase, pois, dunha limitación importante se temos en conta que no caso das Administracións Públicas a información trátase para a consecuencia de finalidades vinculadas co interese xeral e, con carácter xeral, sen consentimento dos afectados. Así pois, dificilmente cabería aceptar que se utilizase para calquera outra finalidade, mesmo no ámbito público, xa que neste caso aplicaríanse as restricións que especificamente prevé a normativa sobre protección de datos.
Así pois, o simple feito de dispor lícitamente de información vinculada a persoas físicas identificadas ou identificables non permite, sen maiores consideracións, a súa reutilización con carácter xeral, sendo preciso ter en conta os criterios expostos. En definitiva, se non se cumpren tales orzamentos e segundo o criterio da Axencia Española de Protección de Datos, a única alternativa admisible sería a anonimización dos datos, é dicir, desvinculalos do seu titular, o que determinaría en definitiva a inaplicación das restricións derivadas da normativa sobre protección de datos persoais posto que, se se realiza conforme ás esixencias que ela mesma expón, xa non poderían considerarse identificable a persoa física a que refírese a información.
