Unha das principais esixencias que expón a transformación dixital do sector público refírese a a existencia dunhas condicións óptimas de interoperabilidade
á hora de compartir datos. Trátase dunha premisa esencial desde diversos puntos de vista, en particular polo que se refire a as actuacións e trámites nos que participan varias entidades. En concreto, a interoperabilidade permite:
A interoperabilidade tamén xoga un papel destacado á hora de facilitar a integración de diversas fontes de datos abertos de face á súa reutilización, por iso é polo que exista incluso unha norma técnica específica a este respecto. Con ela preténdese fixar unhas condicións comúns que permitan “facilitar e garantir o proceso de reutilización da información de carácter público procedente das Administracións públicas, asegurando a persistencia da información, o uso de formatos, así como os termos e condicións de uso adecuados”.
A interoperabilidade no ámbito europeo
A interoperabilidade é, por tanto, unha premisa para facilitar as relacións entre diversas entidades, o que resulta de especial transcendencia no contexto europeo se temos en conta que as relacións xurídicas daranse con frecuencia entre Estados distintos. Trátase, por tanto, de un gran desafío para o impulso de servizos públicos dixitais transfronteirizos e, en consecuencia, para facer efectivos dereitos e valores esenciais na Unión Europea vinculados á libre circulación de persoas .
Por esta razón impulsouse a aprobación dun marco normativo que facilite o intercambio de datos transfronteirizo para garantir o correcto funcionamento dos servizos públicos dixitais a nivel europeo. Trátase do Regulamento (UE) 2024/903 do Parlamento Europeo e do Consello, do 13 de marzo de 2024, polo que se establecen medidas co fin de garantir un alto nivel de interoperabilidade do sector público en toda a Unión (denominado Regulamento sobre a Europa Interoperable), normativa directamente aplicable con carácter xeral en toda a Unión Europea desde o día 12 de xullo de 2024.
Con esta regulación preténdese ofrecer as condicións adecuadas para facilitar a interoperabilidade transfronteiriza, o que require unha formulación avanzada no establecemento e a xestión dos requisitos xurídicos, organizativos, semánticos e técnicos. En concreto, estarán afectados os servizos públicos dixitais transeuropeos, isto é, aqueles que requiran interacción a través das fronteiras dos Estados membros mediante os seus sistemas de redes e de información. Este sería o caso, por exemplo, do cambio de residencia para traballar ou estudar noutro Estado membro, o recoñecemento de títulos académicos ou cualificacións profesionais, o acceso aos datos de saúde e Seguridade Social ou, polo que se refire a as persoas xurídicas, o intercambio de datos fiscais ou de información necesaria para participar nun procedemento de licitación no ámbito da contratación pública. En definitiva, “todos aqueles servizos que aplican o principio de «só unha vez» para acceder a datos transfronteirizos e intercambialos”.
Cales son as principais medidas que contempla?
- Avaliación de interoperabilidade: con carácter previo á adopción de decisións sobre condicións relativas a servizos públicos dixitais transeuropeos por parte das entidades da Unión Europea ou dos organismos do sector público dos Estados, o Regulamento obrígalles a que leven a cabo unha avaliación da interoperabilidade, aínda que se trata dunha medida que só será preceptiva a partir de xaneiro de 2025. O resultado da este avaliación deberá ser publicado nun sitio web oficial nun formato legible por máquina que permita a súa tradución automática.
- Compartición de solucións de interoperabilidade: as entidades antes referidas estarán obrigadas a compartir as solucións de interoperabilidade que dean soporte a un servizo público dixital transeuropeo, o que inclúe a documentación técnica e o código fonte, así como as referencias ás normas abertas ou especificacións técnicas que se utilizaron. No entanto, esta obriga ten algúns límites, como sucede naqueles supostos en que existan dereitos de propiedade intelectual a favor de terceiros. Ademais, ditas solucións serán obxecto de publicación no Portal de la Europa Interoperable, que habrá de sustituir al actual portal Joinup .
- Habilitación de sandboxes: unha das principais novidades consiste na habilitación aos organismos públicos para que procedan á creación de sandboxes sandboxes ou espazos controlados de probas de interoperabilidade que, no caso de tratar datos de carácter persoal, serán xestionados baixo a supervisión da correspondente autoridade de control competente para iso. Con esta figura preténdese fomentar a innovación e facilitar a cooperación desde as esixencias da seguridade xurídica, impulsando para ese efecto o desenvolvemento de solucións de interoperabilidade a partir da mellor comprensión das oportunidades e os obstáculos que poidan exporse.
- Creación dun comité para a gobernación: polo que se refire a a gobernación, contémplase a creación dun comité composto por representantes de cada un dos Estados e da Comisión, a quen corresponderá a súa presidencia. Entre as súas principais funcións atópanse establecer os criterios para a avaliación da interoperabilidade, facilitar a posta en común das solucións de interoperabilidade, supervisar a coherencia das mesmas ou desenvolver o Marco Europeo de Interoperabilidade, entre outras. Pola súa banda, os Estados membros terán que designar polo menos unha autoridade competente para a aplicación do Regulamento antes do 12 de xaneiro de 2025, que fará as funcións de punto de contacto único no caso de que existan varias. As súas principais funcións consistirán en coordinar a aplicación da normativa, apoiar aos organismos públicos na realización da avaliación e, entre outras, fomentar a reutilización de solucións de interoperabilidade.
O intercambio de datos entre os organismos públicos do conxunto da Unión Europea e os seus Estados membros con plenas garantías xurídicas constitúe unha prioridade esencial para o eficaz exercicio das súas competencias e, por tanto, para garantir a eficacia na realización dos trámites desde a perspectiva da boa administración. O novo Regulamento sobre a Europea Interoperable supón un importante avance no marco normativo á hora de impulsar este obxectivo, pero é necesario complementar a regulación cun cambio de paradigma na práctica administrativa. A este respecto é imprescindible apostar decididamente por un un modelo de xestión documental baseada principalmente en datos , o que ademais permite abordar de maneira máis sinxela o cumprimento normativo da regulación sobre protección de datos de carácter persoal , resultando plenamente coherente con a formulación e as solucións impulsadas polo Regulamento de Gobernación de Datos á hora de promover a reutilización da información xerada polas entidades públicas no exercicio das súas funcións.
Fonte orixinal da noticia
