O Pacto Verde Europeo (Green Deal)
é a estratexia de crecemento sustentable da Unión Europea (UE), deseñada para impulsar unha transición ecolóxica que transforme a Europa nunha sociedade xusta e próspera, cunha economía moderna e competitiva. Dentro desta estratexia, destacan iniciativas como Obxectivo 55 (Fit for 55) , que busca reducir as emisións da UE en polo menos un 55% para 2030, e o Regulamento sobre a Restauración da Natureza (Nature Restoration Regulation) , que establece obxectivos vinculantes para recuperar ecosistemas, hábitats e especies.
Doutra banda, a Estratexia Europea de Datos (European Data Strategy) sitúa á UE como líder en economías baseadas en datos, promovendo valores fundamentais como a privacidade e a sustentabilidade. Esta estratexia contempla a creación de espazos espazos de datos sectoriais para fomentar a dispoñibilidade e compartición de datos, promovendo a súa reutilización en beneficio da sociedade e diversos sectores, entre os que se atopa o medio ambiente.
Neste artigo, analízase como os espazos de datos ambiental, impulsados pola Estratexia Europea de Datos, desempeñan un papel fundamental no logro dos obxectivos do Pacto Verde Europeo, fomentando o uso innovador e colaborativo de datos.
Espazo de datos do Pacto Verde desde a Estratexia Europea de Datos
Neste contexto, a UE impulsa o espazo de datos do Pacto Verde (Green Deal Data Space), deseñado co fin de apoiar os obxectivos do Pacto Verde mediante o uso de datos. Este espazo de datos permitirácompartir datos e utilizar todo o seu potencial para afrontar desafíos ambientais clave en varios ámbitos: a preservación da biodiversidade, a xestión sustentable da auga, a loita contra o cambio climático e o uso eficiente dos recursos naturais, entre outros.
Neste sentido, a Estratexia Europea de Datos destaca dúas iniciativas:
- Por unha banda, a iniciativa GreenData4all que leva a cabo unha actualización da directiva INSPIRE para permitir un maior intercambio de datos geoespaciales ambiental entre os sectores público e privado, e a súa reutilización efectiva, incluíndo o acceso aberto á cidadanía en xeral.
- Doutra banda, o proxecto Destination Earth que propón a creación dun xemelgo dixital da Terra , mediante o uso, entre outros, de datos satelitales, o que permitirá simular escenarios relacionados co cambio climático, a xestión de recursos naturais e a prevención de desastres naturais.
Accións preparatorias para o desenvolvemento do espazo de datos do Pacto Verde
Dentro da súa estratexia de financiamento de accións preparatorias para o desenvolvemento de espazos de datos, a UE financia o proyecto GREAT (The Green Deal Data Space Foundation and its Community of Practice) . Este proxecto céntrase en sentar as bases para o desenvolvemento do espazo de datos do Pacto Verde mediante tres casos de uso estratéxicos: mitigación e adaptación ao cambio climático, polución cero e biodiversidade. Un aspecto crave de GREAT é a identificación e definición dun conxunto prioritario de datos ambiental de alto valor (conxunto mínimo pero ampliable). Este enfoque conecta directamente este proxecto co concepto de datos de alto valor definido na Directiva Europea sobre datos abertos (é dicir, aqueles cuxa reutilización xera non só un impacto económico positivo, senón tamén beneficios sociais e ambiental). Dentro dos datos de alto valor definidos no Regulamento de Execución destacan os datos relacionados coa observación da Terra e o medio ambiente, que inclúen aqueles obtidos por satélites, sensores terrestres e datos in situ. Estes conxuntos abarcan temas como calidade do aire, clima, emisións, biodiversidade, ruído, residuos e auga, todos eles relacionados co Pacto Verde Europeo.
Aspectos diferenciadores do espazo de datos do Pacto Verde
Chegados a este punto, pódense destacar tres aspectos diferenciadores do espazo de datos do Pacto Verde.
- En primeiro lugar, a súa natureza claramente multisectorial esixe a consideración de datos procedentes dunha ampla variedade de ámbitos, cada un cos seus propios marcos normativos e modelos específicos.
- En segundo lugar, o seu desenvolvemento está profundamente vinculado ao territorio, o que implica a necesidade de adoptar un enfoque ascendente (bottom-up) que parta de escenarios concretos e locais.
- Por último, inclúe datos de alto valor, o que resalta a importancia dunha implicación activa por parte das administracións públicas, ademais da colaboración do sector privado e o terceiro sector para garantir o seu éxito e sustentabilidade.
Por iso, o potencial dos datos ambiental aumentará significativamente a través de espazos de datos europeos multisectoriais, territorializados e cunha gran implicación do sector público.
Desenvolvemento de espazos de datos ambiental no programa HORIZON
Co fin de desenvolver espazos de datos ambiental tendo en conta as consideracións anteriores, tanto da Estratexia Europea do Dato como das accións preparatorias dentro do programa Horizonte Europa (HORIZON), a UE financia catro proxectos:
- Urban Data Spaces for Green dEal (USAGE) . Este proxecto desenvolve solucións para garantir que os datos ambientais a nivel local sexan útiles para mitigar os efectos do cambio climático. Isto inclúe o desenvolvemento de mecanismos para facer que as cidades xeren datos que cumpran os principios FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) permitindo o seu uso para tomar decisións informadas no ámbito ambiental.
- All Data for Green Deal (AD4GD) . Este proxecto ten como obxectivo propor un conxunto de mecanismos para asegurar que os datos de biodiversidade, calidade da auga e calidade do aire cumpran os principios FAIR. Consideran datos de diversas fontes (teledetección por satélite, redes de observación in situ, sensores conectados a través de IoT, ciencia cidadá ou datos socioeconómicos).
- F.A.I.R. information cube (FAIRiCUBE) . O propósito deste proxecto é crear unha plataforma que permita a reutilización de datos de biodiversidade e climáticos a través do uso de técnicas de aprendizaxe automática. O obxectivo é permitir a institucións públicas que actualmente non teñen fácil acceso a estes recursos que poidan mellorar as súas políticas ambiental e unha toma de decisións baseadas na evidencia (por exemplo, para a adaptación de cidades ao cambio climático).
- Biodiversity Building Blocks for Policy (B-Cubed) . Este proxecto pretende transformar a monitorización da biodiversidade nun proceso áxil e que xere datos máis interoperables. Considéranse datos sobre biodiversidade procedentes de distintas fontes, como ciencia cidadá, museos, herbarios ou investigacións; así como o seu consumo a través de modelos de intelixencia de negocio, como cubos OLAP , para unha toma de decisións informada na xeración de políticas públicas adecuadas para contrarrestar a crise mundial da biodiversidade.
Espazos de datos ambiental e datos de investigación
Finalmente, unha fonte de datos que pode desempeñar un papel crucial no logro dos obxectivos do Pacto Verde Europeo son os datos científicos que emanan de resultados de investigación. Neste contexto, a iniciativa European Open Science Cloud (EOSC) da Unión Europea preséntase como unha ferramenta esencial. EOSC é unha infraestrutura dixital aberta e federada deseñada para proporcionar á comunidade científica europea acceso a datos e servizos científicos de alta calidade, é dicir, un verdadeiro espazo de datos de investigación. Esta iniciativa busca facilitar a interoperabilidade e o intercambio de datos en todos os campos da investigación promovendo a adopción de principios FAIR, polo que a súa federación co espazo de datos do Pacto Verde resulta fundamental.
Conclusións
Os datos ambiental son clave para cumprir os obxectivos do Pacto Verde Europeo. Para fomentar a dispoñibilidade e compartición destes datos, promovendo a súa reutilización, a UE está a desenvolver unha serie de proxectos de espazos de datos ambiental. Unha vez postos en marcha, estes espazos de datos facilitarán unha xestión máis eficiente e sustentable dos recursos naturais, mediante unha colaboración activa entre todos os actores involucrados (tanto públicos como privados), que impulse a transición ecolóxica en Europa.
Fonte orixinal da noticia
- Información e datos do sector público
