O Parlamento Europeo aprobou o 13 de marzo de 2024 o Regulamento de Intelixencia Artificial da UE
, unha lei histórica, impulsada durante a Presidencia española do Consello da Unión Europea no segundo semestre de 2023 e amplamente apoiada pola Eurocámara. A norma sitúa a Europa como líder en innovación, á vez que garante a protección dos dereitos dos cidadáns, por exemplo, establecendo límites ao uso de sistemas de identificación biométrica.
En España, o Consello de Ministros aprobou o 15 de maio a Estratexia de Intelixencia Artificial 2024 , que dá continuidade e reforza a Estratexia de Intelixencia Artificial (ENIA) publicada en 2020 , en cumprimento do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia (PRTR), e adáptaa aos novos avances tecnolóxicos. O impulso da intelixencia artificial tamén está contemplado na Axenda España Dixital 2026 como un elemento crave de carácter transversal para transformar o modelo produtivo e impulsar o crecemento da economía española.
A estratexia desenvolverase durante os anos 2024-2025 e está dotada con 1.500 millóns de euros procedentes fundamentalmente do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia e da súa adenda, que se suman aos 600 millóns xa mobilizados.
É un plan deseñado para desenvolver e expandir o uso da intelixencia artificial de forma transparente e ética, e está enfocado a facilitar o seu uso nos sectores público e privado.
Que é a Intelixencia Artificial?
A Real Academia Española (RAE) defínea como unha disciplina científica que se ocupa de crear programas informáticos que executan operacións comparables ás que realiza a mente humana, como a aprendizaxe ou o razoamento lóxico.
A intelixencia artificial utiliza algoritmos e modelos matemáticos para procesar grandes cantidades de datos e tomar decisións baseadas en patróns e regras que aprendeu de forma automática.
A IA non é unha tecnoloxía nova. Algunhas tecnoloxías con intelixencia existen desde hai décadas, pero os avances tecnolóxicos que favorecen a rapidez no procesamento de grandes cantidades de datos permitiron a súa xeneralización nos últimos anos.
Cales son os eixos da Intelixencia Artificial 2024?
A Estratexia de Intelixencia Artificial 2024 estrutúrase ao redor de tres eixos:
- Fortalecer o despregamento da IA a toda a economía. O Executivo aposta por reforzar as capacidades para facer fronte a unha demanda crecente de produtos e servizos de intelixencia artificial en catro ámbitos: supercomputación, infraestruturas na nube, modelos de linguaxe en IA e necesidade de talento.
- Facilitar a aplicación da IA no sector público e privado. O sector público debe impulsar a adopción da IA para mellorar a prestación de servizos aos cidadáns e servir como catalizador do cambio no sector privado. Con este obxectivo, a Administración Xeral do Estado impulsará, a través dun laboratorio de innovación, proxectos piloto de IA e solucións innovadoras. Ademais, desenvolverá un modelo de gobernación común de datos. Para promover o desenvolvemento da IA no sector privado, o Goberno xa ten en marcha o programa Kit Consulting e ampliou o programa Kit Digital.
- Fomentar unha IA transparente, responsable e humanística. O obxectivo é alcanzar un amplo grao de consenso social sobre os usos da intelixencia artificial, as súas limites e a forma de interactuar entre as persoas e os desenvolvementos realizados por IA. España, a través da Axencia Española de Supervisión da IA (AESIA), creada en agosto de 2023, aspira a liderar o uso dunha intelixencia artificial responsable, segura e ética, e a establecer un marco de gobernación que asegure os máximos niveis de transparencia e confiabilidad.
Que é un modelo de linguaxe?
A RAE define os modelos de linguaxe como modelos computacionales que tratan de representar as expresións ou secuencias de palabras dunha lingua. Ademais, poden obter a probabilidade dunha secuencia de palabras nunha linguaxe e predicir as palabras que seguen ás que lle preceden.
Que significa unha linguaxe de IA adestrado en español?
Un gran modelo de linguaxe require un gran corpus de datos lingüísticos que permita aprender o vocabulario e a relación entre as palabras que o conforman. Xeralmente, para construír un modelo de linguaxe téndese a utilizar corpus xenéricos de cada idioma.
A porcentaxe de recursos en inglés alcanza ata o 90% en moitos sistemas actuais. O adestramento en castelán nos grandes modelos de IA existentes non chega ao 5%, polo que o Goberno apostou pola creación dunha linguaxe adestrada especificamente en español e linguas cooficiais, con código aberto e transparente e coa intención de incorporar aos países iberoamericanos.
Este modelo fundacional aberto de IA generativa desenvolvido en España denomínase ALIA, promove unha familia de modelos que terán máis dun 20% de adestramento en castelán e linguas cooficiais, e manexará como mínimo catro millóns de palabras. Quince institucións especializadas na materia están a participar no seu desenvolvemento, cuxos primeiros resultados estarán dispoñibles antes de final de ano. O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, anunciou en febreiro de 2024 a creación deste modelo durante a celebración do GSMA Mobile World Congress (MVC) Barcelona.
O Executivo decidiu ter un modelo propio para reducir os rumbos e mellorar as aplicacións prácticas que as empresas e administracións poidan desenvolver, como asistentes intelixentes, sistemas conversacionales e de diálogo ou modelos de xeración de contido. A nova iniciativa, pioneira a nivel europeo, proporcionará unha infraestrutura lingüística aberta, pública e accesible. Ademais, xerará estándares éticos e confiables que garantan a protección dos dereitos fundamentais, da propiedade intelectual e dos datos persoais.
Como se garantirá a seguridade da IA en España?
O Goberno considera que a ciberseguridade é un elemento esencial de confianza para a transformación tecnolóxica da economía. Por iso, está a elaborar unha lei de ciberseguridade que proporcione un marco claro e completo para desenvolver a ciberseguridade nacional mellorando a protección dos sistemas de información, redes e datos.
O Executivo tamén propón accións para fomentar a innovación, a colaboración e a adopción de tecnoloxías de intelixencia artificial no ámbito da ciberseguridade a través do Instituto Nacional de Ciberseguridade (INCIBE).
Ademais, a Axencia Española de Supervisión da IA (AESIA), pioneira en Europa, é clave para definir as boas prácticas no uso da intelixencia artificial e garantir a avaliación dos modelos que se vaian desenvolvendo. Tamén garantirá o cumprimento das normas harmonizadas en materia de IA recollidas na lei europea.
Cal é o potencial de aplicación da IA?
A IA está presente en multitude de aplicacións e servizos, e os cidadáns xa a están utilizando é a súa vida cotiá: buscadores de internet, asistentes persoais, electrodomésticos, robotización de procesos e tradutores automáticos.
A Estratexia de Intelixencia Artificial tamén describe o seu potencial en diferentes ámbitos e áreas da actividade profesional, entre os que figuran:
- Ámbito sanitario: A IA moderniza a asistencia sanitaria analizando probas médicas e creando patróns, así como axudando na detección de enfermidades raras e trastornos xenéticos. Así mesmo, contribúe ao deseño de novos fármacos reducindo os tempos e custos de produción.
- Sector do ensino e a aprendizaxe: Permite crear contidos educativos multidisciplinares, desenvolvendo a aprendizaxe individualizada, con independencia do lugar de residencia do alumno.
- Medioambiental: A IA pode ter un impacto positivo na loita contra o cambio climático, por exemplo, mellorando a seguridade, a velocidade e a eficiencia dos medios de transporte para reducir as súas emisións contaminantes. Tamén ofrece unha mellor xestión das redes enerxéticas e da eficiencia climática dos edificios.
- Administración e empresas: A IA pode xerar novos produtos e servizos.
Están a desenvolverse proxectos de IA sustentable en España?
Grazas á Estratexia de Intelixencia Artificial (ENIA) impulsada en 2020 xa se financiaron 18 proxectos de intelixencia artificial no ámbito da enerxía e 25 proxectos nas áreas de medioambiente e medio rural. Entre eles destacan:
- Os proxectos de optimización de recursos hídricos na rega e consumos industriais
- A mellora na rastrexabilidade da cadea agroalimentaria
- A optimización da produción agrícola e de masa forestal
- A conservación da biodiversidade terrestre e mariña
- A aplicación da IA ao ciclo de vida completo do sector eléctrico
- A optimización do emprazamento de placas solares e aeroxeradores para a produción de enerxía renovable.
Fonte orixinal da noticia
- Intelixencia Artificial e Blockchain
