España, como parte da Unión Europea, está comprometida coa implementación de as directivas europeas sobre datos abertos e reutilización da información do sector público. Isto inclúe a adopción de iniciativas como o Regulamento de Implementación (UE) 2023/138 , emitido pola Comisión Europea, que define directrices específicas para as entidades gobernamentais con respecto a a dispoñibilidade de conxuntos de datos de alto valor (High value datasets en inglés ou HVD) . Estes datos se categorizan en temáticas previamente detalladas en discusións anteriores : Geoespacial, Observación de la Tierra e Medio Ambiente, Meteoroloxía, Estatística, Sociedades e Propiedades de Sociedades, e Mobilidade. Neste artigo centrarémonos no último grupo mencionado.
A categoría de Mobilidade engloba coleccións de datos que caen baixo o dominio das "Redes de Transporte", como se demarca en o Anexo I de a Directiva 2007/2/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 14 de marzo de 2007, pola que se establece unha infraestrutura de información espacial na Comunidade Europea (INSPIRE) . En concreto, esta Directiva fai referencia a que débense pór a disposición dos usuarios os conxuntos de datos relativos a redes de estradas, ferrocarril, transporte aéreo e vías navegables, coas súas correspondentes infraestruturas, as conexións entre redes diferentes e a rede transeuropea de transporte, segundo a definición de a Decisión non 1692/96/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 23 de xullo de 1996, sobre as orientacións comunitarias para o desenvolvemento da rede transeuropea de transporte .
Ademais, inclúense os conxuntos de datos tal como descríbese en a Directiva 2005/44/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 7 de setembro de 2005, relativa aos servizos de información fluvial (SIF) harmonizados nas vías navegables interiores da Comunidade . Esta Directiva establece un marco harmonizado para a creación dunha rede transeuropea de información fluvial (RIS, polas súas siglas en inglés). O obxectivo principal da Directiva é mellorar o tráfico e o transporte fluvial e aplícanse ás canles, ríos, lagos e portos capaces de albergar buques de entre 1.000 e 1.500 toneladas. Estes conxuntos de datos inclúen:
| Conxunto de datos |
Conxuntos de datos sobre vías navegables interiores |
| Datos estáticos |
|
| Datos dinámicos |
|
| Cartas electrónicas e de navegación interior (ENC Fluvial segundo a norma SIVCE Fluvial) |
|
Para que todos podamos aproveitar ao máximo a información dispoñible, o Regulamento define algunhas regras básicas sobre como se comparten estes datos:
- Uso libre e fácil. Los datos teñen que estar listos para usarse e compartirse con todos e para calquera fin recoñecendo e citando a fonte dos datos, tal como prescribe licénciaa tipo Creative Commons BY 4.0.
- Fácil de ler e usar. Se presentarán dunha maneira que tanto as persoas como as computadoras poidan entendelos facilmente e estará todo explicado en público.
- Acceso directo e sinxelo. Habrá maneiras especiais (chamadas APIs) que permiten aos programas acceder aos datos automaticamente. Ademais, o usuario poderá alternativamente descargar moita información dunha vez.
- Sempre ao día. Es importante que os datos estean actualizados, así que existirá o acceso á versión máis recente. Pero se o usuario necesita acceder aos datos previos, tamén se poderá ver as versións anteriores.
- Detallados e precisos. Os datos compartiranse con tanto detalle como sexa posible, ata un nivel moi fino de precisión, de maneira que se cubra todo o territorio ao combinarse.
- Información sobre a información. Habrá "información sobre a información" (metadatos) que contará todo sobre os datos. Os elementos de metadatos conterán como mínimo os recolleitos no anexo de o Reglamento (CE) nº 1205/2008 de la Comisión, de 3 de diciembre de 2008 .
- Entendible e ordenado: Explicarase ben como están organizados os datos e que significa todo, de maneira que sexa fácil de entender para todos (estrutura e semántica).
- Linguaxe común. Os datos usarán vocabularios, listas controladas e categorías que sexan recoñecidos e aceptados a nivel europeo ou mundial.
En España quen é o responsable da creacion e mantemento dos datos de mobilidade?
En España, a responsabilidade da creación e mantemento dos datos de mobilidade recae xeralmente en distintas entidades gobernamentais, dependendo do tipo de mobilidade e do ámbito territorial:
- Nivel nacional. O Ministerio de Transportes e Movilidad Sostenible é o organismo principal encargado da mobilidade en canto a infraestruturas e transportes a nivel nacional. Leste incluiría datos sobre estradas, ferrocarrís, transporte aéreo e marítimo.
- Nivel autonómico e local. Las comunidades autónomas e os concellos tamén desempeñan un papel importante na mobilidade urbana e rexional. Encárganse da mobilidade urbana, o transporte público e as vías públicas, dentro das súas respectivas xurisdicións.
- Entidades públicas empresariais. Hay entidades como ADIF (acrónimo de Administrador de Infraestruturas Ferroviarias), AENA (acrónimo de Aeropuertos Españoles e Navegación Aérea), Portos do Estado e outras que xestionan datos específicos relacionados co seu campo de acción no transporte ferroviario, aéreo e marítimo, respectivamente.
En España, o Ministerio de Transportes e Movilidad Sostenible, en colaboración coas comunidades autónomas, xoga un rol crave en proporcionar acceso a unha ampla gama de datos de mobilidade. En conformidade con INSPIRE e LISIGE (a Lei 14/2010 do 5 de xullo sobre as infraestruturas e os servizos de información xeográfica en España, que traspón a Directiva INSPIRE), ofrece recursos como o Geoportal de a Infraestrutura de Datos Espaciais de España (IDEE) , onde a cidadanía e os profesionais poden acceder a datos e servizos xeográficos, especialmente no referente a mobilidade.
Cumpre España co Regulamento de os HVD de mobilidade?
Para resolver esta pregunta témonos que ir ao o Geoportal de INSPIRE que é onde se atopa dispoñible a información oficial clasificada como conxuntos de datos de alto valor en Europa. En concreto na categoría de mobilidade.
En abril de 2024 España ten publicado no Geoportal de INSPIRE a seguinte información:
- Zonas de servizo portuarias de España. As zonas de servizo portuarias dos portos de interese xeral do Estado, inclúen a información cartográfica e alfanumérica da zona de servizo terrestre e da zona I e II de augas. O Sistema Portuario español de titularidade estatal está integrado por 46 portos de interese xeral, xestionados por 28 Autoridades Portuarias.
- Redes de Transporte de España. A Rede de Transporte da Información Xeográfica de Referencia do Sistema Cartográfico Nacional de España, é unha rede tridimensional de cobertura nacional, definida e publicada en conformidade coa Directiva INSPIRE, que contempla cinco modos de transporte: rede viaria, raíl, vías navegables, aéreo e cable, xunto coas súas respectivas conexións intermodais e as infraestruturas asociadas a cada modo. Dita información ten a xeometría lineal dos viarios e a puntual dos portais e puntos quilométricos.
- Rede de Transporte Ferroviario de ADIF de España. Conxunto de datos xeográficos de carácter público sobre a adaptación da Tramificación Común de ADIF á normativa INSPIRE (Redes de Transporte Anexo I).
A publicación destes conxuntos de datos de alto valor responde positivamente á pregunta de se España cumpre co regulamento de HVD, e supón un logro que reflicte o compromiso continuo do noso país coa transparencia e o acceso a datos de mobilidade.
O esforzo conxunto entre o Ministerio de Transportes, Mobilidade e Agenda Urbana, o Sistema Cartográfico Nacional e as Comunidades Autónomas e as Entidades Públicas Empresariales subliña a importancia dun enfoque colaborativo para a xestión da información de mobilidade.
A dispoñibilidade destes datos destaca o compromiso de España en publicar datos de alto valor e subliña a importancia de mellorar continuamente o acceso á información para optimizar a navegación interior e os datos de mobilidade.
