A medida que se desenvolve unha carreira tecnolóxica global, Europa está a despregar o marco regulatorio e os investimentos necesarios para fomentar a innovación e o liderado tecnolóxico en áreas como as plataformas en liña, a intelixencia artificial, os datos, a nube, as tecnoloxías cuánticas e os mundos virtuais. En este actual contexto económico de rápida evolución, unha infraestrutura de telecomunicacións de vangarda é un alicerce fundamental para o crecemento, a innovación e a creación de emprego.
Para que esta revolución tecnolóxica teña éxito, segundo indica o Comisario Europeo do Mercado Interior da CE, Thierry Bretón, débese asegurar que as redes europeas estean á altura da tarefa en termos de velocidade de transmisión, capacidade de almacenamento, potencia de cálculo e interoperabilidade. Para iso buscarase impulsar unha Lei de Redes Dixitais que sirva para redefinir o adn do sector das telecomunicacións europeas.
Consulta exploratoria sobre o futuro do sector das comunicacións electrónicas e a súa infraestrutura
De o 23 de febreiro ao 19 de maio de 2023, a Comisión Europea realizou unha consulta exploratoria sobre o futuro de o sector das comunicacións electrónicas e a súa infraestrutura
. El obxectivo consistía en recoller opinións dos diferentes actores implicados, en especial acerca dos cambios tecnolóxicos e de mercado que afectan o sector, así como os tipos de infraestrutura e investimentos que se estima que necesitará Europa para liderar a transformación dixital nos próximos anos. A consulta dividiuse en catro áreas: (i) desenvolvementos tecnolóxicos e de mercado, (ii) equidade para os consumidores, (iii) barreiras ao mercado único e (iv) contribución xusta de todos os actores dixitais.
A Comisión recibiu preto de 500 respostas á consulta, provenientes de diferentes grupos de interese como empresas (entre os que se atopan provedores de rede, así como grandes xeradores de tráfico), asociacións empresariais, cidadáns, organizacións non gobernamentais, institucións académicas, organizacións de consumidores e sindicatos, aos que ademais se uniron comentarios de autoridades públicas. A maioría das respostas procedían da EU, aínda que tamén había participantes doutros países convidados como Estados Unidos e o Reino Unido.
Da consulta exploratoria sobre o futuro do sector das comunicacións electrónicas e a súa infraestrutura, pódense destacar as seguintes conclusións:
- A necesidade de innovación e un investimento eficiente en tecnoloxías como a virtualización da rede, a intelixencia artificial, as redes abertas e a nube perimetral (nesa orde de importancia), recoñecendo que estas terán un impacto substancial no sector nos próximos anos, ao impulsar a redución de custos. Percíbese así que a virtualización de redes será a tecnoloxía con maior impacto ao permitir unha maior flexibilidade e unha mellora da eficiencia da rede, ofrecendo unha gran oportunidade para desenvolver novos modelos de negocio. En termos de investimento, a maioría dos enquisados prevén que unha parte significativa dos seus ingresos anuais nos próximos anos (ata o 50% dos mesmos) deberá destinarse a investimentos en infraestruturas de conectividade e substitución de aparellos de provedores considerados de alto risco. O financiamento público considérase crucial, pero persisten preguntas sobre se será suficiente e como atraer máis investimento privado.
- A segunda conclusión, relativa á equidade dos consumidores, é que a maioría das respostas indican que os prezos globais de acceso á banda larga diminuirán nos próximos anos, aínda que existe maior discrepancia ao considerar as velocidades de transmisión altas. Tampouco hai consenso entre os enquisados sobre a eficacia/eficiencia das normas sobre a Obriga de Servizo Universal para protexer a consumidores con necesidades especiais, existindo tamén discrepancia sobre se debese seguir sendo financiada por orzamento público ou polos provedores de rede.
- Tamén se apunta á importancia de aproveitar o mercado único para impulsar o investimento e a innovación, cooperando en desenvolvementos tecnolóxicos clave, e estandarizando tecnoloxías e a construción de plataformas, de modo que sirva para o despregamento de iniciativas baseadas en modelos federados, interoperables e de código aberto. A maioría das respostas obtidas indican que racionalizar e simplificar a regulación, harmonizando as mellores prácticas a nivel da UE, serviría para reducir as cargas administrativas, a cadea de subministración e/ou os custos regulatorios, aumentando así a eficiencia e a velocidade do despregamento de infraestruturas.
- A cuarta conclusión céntrase en a necesidade de protexer as redes da UE. Nun mundo interconectado e con crecentes tensións xeopolíticas, a seguridade é fundamental. A pesar dos avances na seguridade das redes 5G, persisten lagoas na protección da infraestrutura de rede. Un enfoque europeo máis coordinado, especialmente no que respecta a unha maior integración do espectro radioeléctrico, e cun modelo de poxa e as súas condicións de licenza mellor aliñados entre rexións, podería mellorar a cobertura en zonas fronteirizas e fortalecer á UE fronte a interferencias externas prexudiciais.
- Por último, en materia de contribución dos actores dixitais ao despregamento da rede, varios provedores telco anticipan unha perspectiva negativa para os próximos 5 anos, impulsada esta por a continua caída dos prezos unitarios (en termos de EUR/Mbps), que contrarresta os potenciais ingresos derivado do aumento do tráfico de datos e, por tanto, en detrimento de os investimentos necesarios para soportar o este tráfico. Máis da metade dos enquisados responderon afirmativamente á pregunta de se os grandes actores dixitais deben contribuír de maneira xusta e proporcionada aos custos dos bens, servizos e infraestruturas públicos, e sobre a potencial introdución dun mecanismo obrigatorio de pagos directos dos provedores de aplicacións de contidos.
O papel de as redes de comunicacións no desenvolvemento de os espazos de datos
Os espazos de datos son ecosistemas desde os que materializar a compartición voluntaria de datos entre os seus participantes, con base na creación dunha contorna de soberanía, confianza e ciberseguridade. Fronte aos modelos monolíticos tradicionais, os espazos de datos son contornas virtuais, de corte federado, polo que se establecen mediante mecanismos integrados de gobernación, organizativos, normativos e técnicos.
Os espazos de datos aseguran a dispoñibilidade dunha alta cantidade de datos e algoritmos para o seu uso na economía e a sociedade, á vez que as empresas, organizacións e persoas que xeran este recursos manteñen o control sobre os mesmos. Por iso, estes conxuntos de datos e algoritmos aspirarán a manter a súa residencia nos sistemas informáticos dos seus respectivos donos, conectándose con outros de maneira puntual segundo necesidades precisas, e sendo esta a razón pola que os espazos de datos requiren dunha infraestrutura renovada de redes de comunicación. Con base en tecnoloxía 5G (ou mesmo 6G), habilítase a transmisión de datos con menores latencias e cunha maior capacidade, e impúlsase tamén o desenvolvemento de solucións de computación no bordo ( edge computing ), que permiten unha flexibilidade engadida para a incipiente Economía do Dato europea.
Así mesmo, os operadores, a través de iniciativas como Open Gateway , poderán tamén transformar as súas redes de telecomunicación en plataformas de xeración de valor engadido, flexibilizando e disponibilizando as súas capacidades a través de APIs estandarizadas, con que desenvolver novas aplicacións e solucións dixitais de maior complexidade e alcance. Este tipo de avances poderán incentivar a participación, colaboración e interoperabilidade dos diferentes actores nos espazos de datos, podendo así os operadores de telecomunicacións xogar tamén un importante papel como facilitadores, non só no desenvolvemento de casos de uso, senón tamén na posta en produción e operación dos mesmos.
