O marco legal das infraestruturas e os servizos de información xeográfica: un modelo para incentivar a reutilización

Resulta incuestionable que o desenvolvemento das tecnoloxías da información e a comunicación permitiu a integración de datos obtidos de distintas procedencias, a partir dos que se poden articular servizos de valor engadido baseados na interoperabilidade. Con todo, máis aló destas premisas tecnolóxicas e, sen dúbida, do evidente interese económico vinculado a tales servizos, o certo é que  a popularización dos servizos de información xeográfica cun indiscutible valor engadido  só pode explicarse en última instancia, polo menos desde o punto de vista xurídico, en a adecuada configuración do marco normativo en que se sustentan. Por tanto, resulta de especial interese identificar as claves do modelo regulatorio que, en definitiva, puidesen servir de ensino para outros sectores da actividade pública nos que se pretendese impulsar unha efectiva política de datos abertos que incentive a súa reutilización.

As notas características da regulación do acceso ás infraestruturas e servizos de información xeográfica

• En primeiro lugar, parece incuestionable a vantaxe que supón a existencia de unha normativa específica de ámbito europeo como Directiva INSPIRE aprobada en 2007, mediante a cal se pretende asegurar que as infraestruturas de datos espaciais dos Estados membros sexan compatibles e interoperables nun contexto comunitario e transfronteirizo. Á marxe das previsións xerais sobre acceso e reutilización, ten por obxecto facilitar a aplicación de políticas públicas baseadas na información xeográfica; sen que, ademais, resulte casual que dita información atópese intimamente vinculada a un ámbito como o medio ambiente, onde existe un  réxime xurídico especialmente garantista á hora de facilitar o acceso á información.

• Por outra banda, debe salientarse a esixencia de que os datos se atopen en soporte electrónico e, adicionalmente, que sexa inescusable a utilización de metadatos, cuxo alcance e contido chéganse mesmo a establecer legalmente polo que respecta ás súas esixencias principais.

• O establecemento de unha clara e inequívoca obriga legal de respectar as esixencias de normalización e interoperabilidade. É importante ter en conta que, dunha parte, hanse de respectar as regras xerais de o  Esquema Nacional de Interoperabilidade , esixibles para toda actividade pública que utilice medios electrónicos; e, doutra, que  a propia singularidade dos sistemas de información xeográfica esixe que se completen con regras específicas  que son establecidas por un só órgano - o Consello Superior Xeográfico - tendo en conta os estándares internacionais.

• A articulación do sistema a partir non só de o principio de coordinación senón, ademais e sobre todo, de a cooperación das diversas entidades públicas; premisa de singular relevancia nun contexto organizativo descentralizado como o español, onde os diversos niveis administrativos teñen recoñecida a súa propia autonomía. A este respecto, máis aló de xenéricas e imprecisas declaracións legais, establécese legalmente o acceso mutuo aos datos e aos servizos salvo decisión xudicial ou, no seu caso, a concorrencia dalgunha das causas xustificadas previstas legalmente, isto é, a seguridade pública, a defensa nacional, a existencia de emerxencias ou as relacións internacionais. Máis aínda, a aposta do lexislador é inequívoca ao establecer unha prohibición expresa de restricións que impidan a posta en común dos datos, a menos que exista unha previsión legal específica en sentido contrario.

• Polo que se refire a as restricións no acceso aos datos, a regulación parte do establecemento de supostos taxados que, así mesmo, son obxecto dunha redacción precisa que deixa unha escasa marxe á interpretación.

• Aínda cando se contempla a posibilidade de esixir o cobro de taxas ou prezos públicos, con todo a súa contía limítase a o mínimo requirido para garantir a calidade dos datos e os servizos. Así mesmo, contémplanse certos casos de gratuidade, tal e como sucede coa información que se atope vinculada ao cumprimento de obrigas normativas europeas relacionadas a protección de medio ambiente. Do mesmo xeito, tamén se declara a gratuidade con carácter xeral de certos servizos de localización e de visualización, salvo que concorran circunstancias obxectivas que xustifiquen o cobro da taxa ou prezo público, como sucede singularmente coas cantidades grandes de datos que precisen de actualización continua. Desde estas claves,  as condicións de uso do Centro de Descargas do Centro Nacional de Información Xeográfica establécense con base nunha licenza de uso compatible con CC-BY 4.0, que ampara o uso libre e gratuíto para calquera propósito lexítimo.

• Finalmente, sen ánimo exhaustivo, parece relevante o apoio nun instrumento administrativo de referencia como o catastro, onde han de constar necesariamente os bens inmobles e que, por tanto, convértese nun dos eixos da información xeográfica cunhas mínimas garantías de precisión e exactitude.

En definitiva, o feito de que o réxime xurídico aplicable facilite a integración de calquera fontes en toda España e na Unión Europea, e poidan ser compartidos entre distintos usuarios e aplicacións; que sexa posible que os datos xeográficos recolleitos a un determinado nivel das Administracións e organismos do sector público sexan compartidos con outras Administracións e organismos do sector público; que poida darse difusión aos datos xeográficos en condicións que non restrinxan indebidamente a súa utilización xeneralizada; e que, en definitiva, sexa posible localizar os datos xeográficos dispoñibles, avaliar a súa adecuación para un determinado propósito e coñecer as súas condicións de uso, así como os seus efectos xurídicos e técnicos, son premisas inescusables para comprender o impulso dos servizos neste sector.

De novo, son as propias palabras do lexislador ao explicar o alcance das medidas que establece, as que, en definitiva, enumeran unhas innegables condicións que contribuíron a facilitar a reutilización da información xeográfica. Tería sentido replicar este modelo regulatorio noutros ámbitos?

Fonte orixinal da noticia