España inaugurou o sistema de transmisión electrónica de Ordes Europeas de Investigación (OEI), sendo o primeiro Estado membro da Unión Europea que remitiu unha delas fóra da fase de probas. O primeiro intercambio produciuse o pasado 18 de maio, entre o Xulgado Central nº5 da Audiencia Nacional e a Fiscalía de Colonia (Alemaña).
Isto supón un novo fito na modernización da comunicación no contexto dos procedementos xudiciais transfronteirizos entre os sistemas nacionais. Permitirá ás autoridades xudiciais competentes enviar e recibir documentos e información por vía electrónica de maneira rápida, segura e confidencial.
O programa piloto para intercambio electrónico de OEI entre as autoridades xudiciais de diferentes Estados Membros púxose en marcha a principios do este ano, utilizando para iso a plataforma e-CODEX. Forma parte dun proxecto internacional desenvolvido polo Ministerio de Xustiza para conseguir a transmisión deste instrumento de recoñecemento mutuo penal a través dunha canle segura. Forman parte deste proxecto a Unidade da Fiscalía de Cooperación Xurídica Internacional, o Xulgado Central nº5 da Audiencia Nacional, o Xulgado de Instrución nº4 de Torremolinos e o Xulgado de Instrución nº32 de Madrid.
A xestión das OEI realízase a través do portal e-EDES, pertencente á Comisión Europea. A implantación deste portal foi liderada por España, que prestou soporte a outros países. Actualmente, son catro os Estados que xa o teñen operativo: España, Alemaña, Portugal e Letonia. Durante este ano iranse incorporando outros Estados, ata completar os 27 que compoñen a UE.
As OEI son un instrumento de recoñecemento mutuo de resolucións penais na Unión Europea. Emitidas ou validadas pola autoridade competente dun Estado membro da Unión Europea, están enfocadas á realización de medidas de investigación noutro Estado membro, para obter probas útiles nun proceso penal. Este instrumento tamén permite remitir probas ou dilixencias de investigación xa dispoñibles por parte das autoridades competentes do Estado membro de execución.
Antes da utilización do portal e-EDES, as OEI estivéronse efectuando por correo convencional ou correo electrónico. Mesmo, en casos que se consideraban “sensibles e excepcionais", requirían o desprazamento físico dunha persoa.
A dixitalización do proceso de intercambio de OEI conectará aos 27 Estados membros, co cofinanciamento mediante fondos da UE. Presenta múltiples vantaxes xa que é unha ferramenta desenvolvida e mantida pola Comisión Europea, que garante a consistencia das leis europeas vixentes; implementa os procesos de xestión das OEI, segundo a directiva europea; implementa os tempos de resposta legais; e axuda a identificar o receptor.
Entre os seus beneficios destacan a inmediatez na entrega e recepción; a utilización dunha canle segura e cifrada, que non deixa rastros; a permanencia da evidencia con legalidade xurídica dos envíos, como proba da participación de remitente e destinatario; ou a creación dun historial que reflicte todo o proceso e as accións realizadas.
Actualmente, o portal e-EDES xa implementa outros instrumentos de cooperación xudicial internacional como as MLA de asistencia xurídica mutua, ou as ITN (notificación de intervención de telecomunicacións). Igualmente, está previsto que o portal proporcione soporte ao intercambio de SoD (traslado de documentos) e ToE (obtención de probas) nun futuro.
