A necesidade de cooperación é especialmente intensa na Unión Europea. Os cidadáns da Unión Europea ven obrigados a miúdo a relacionarse coas administracións doutros Estados membros distintos do seu propio; as administracións dos distintos Estados membros deben cooperar unhas con outras para resolver problemas dos cidadáns, así como coas institucións comunitarias para cuestións relativas a políticas comúns. A interoperabilidade é un elemento indispensable para a cooperación e, en concreto, para a realización práctica dos servizos públicos dixitais transfronteirizos.
Neste contexto comunitario a interoperabilidade é relevante en xeral para a realización do principio de só unha vez (once-only principle) e de forma específica para áreas tales como mercado interior, medio ambiente, xustiza, aduanas, fiscalidade, sanidade, saúde alimentaria, fondos europeos, información do sector público, identidade electrónica, estandarización TIC, estatística e contratación pública.
En consecuencia, o logro da interoperabilidade entre as administracións está considerado na Unión Europea como un aspecto esencial para mellorar a eficiencia e a eficacia da prestación dos servizos, á vez que compartir e reutilizar as solucións de interoperabilidade xa existentes pode axudar a conter a multiplicación de custos. Este papel relevante da interoperabilidade vén recollido en diversos actos comunitarios como, entre os máis recentes, o Marco Europeo de Interoperabilidade
, a Declaración Ministerial de Tallin , a Decisión ISA² e o Plan de Acción de administración electrónica 2016-2020 , entre outros referentes.
En particular, a Declaración Ministerial de administración electrónica de Tallin , adoptada o 6 de outubro de 2017, reforza o compromiso cos principios do Plan de Acción de Administración electrónica 2016-2020 e inclúe entre as súas liñas de acción as relativas ao principio de só unha vez e á interoperabilidade por defecto, para promover, esencialmente, a reutilización de datos nos rexistros primarios, así como de solucións provenientes tanto do ámbito comunitario ( CEF Telecom e ISA² ), como das administracións dos Estados membros.
Contribúen particularmente á interoperabilidade na UE as accións do programa ISA² , os servizos dixitais de infraestrutura e os compoñentes elementais (building blocks) resultado do instrumento CEF Telecom , así como doutras actuacións en curso como a normalización TIC.
O Programa ISA² (Solucións de interoperabilidade e marcos comúns para as administracións públicas, as empresas e os cidadáns europeos) vixente no período 2016-2020, continúa o labor de programas previos (IDA, IDA II, IDABC, ISA) para promover a interoperabilidade na UE; facilitar unha interacción electrónica transfronteiriza ou intersectorial eficiente e eficaz tanto entre as AA.PP. europeas como entre elas e as empresas e os cidadáns, e contribuír ao desenvolvemento dunha administración electrónica máis eficaz, simplificada e orientada aos usuarios nos niveis nacional, rexional e local da administración pública; promover solucións de interoperabilidade que faciliten a execución das políticas e actividades da Unión; e facilitar a reutilización das solucións de interoperabilidade por parte das AA.PP. europeas.
ISA² co seu financiamento promove unha extensa colección de accións que inclúen:
- mantemento da estratexia, o marco e a arquitectura europea de interoperabilidade;
- promoción de solucións de interoperabilidade existentes e novas, e a súa reutilización;
- mecanismos para cuantificar aforros de custos debidos á interoperabilidade;
- detección de lagoas lexislativas en materia de interoperabilidade e avaliación das implicacións en materia de TIC da lexislación comunitaria.
O Observatorio dos Marcos Nacionais de Interoperabilidade ( NIFO – National Interoperability Framework Observatory ) é unha acción do Programa ISA² que realiza o seguimento por parte dos países europeos das seguintes cuestións:
- As principais actividades en materia de interoperabilidade.
- O marco de interoperabilidade nacional.
- O aliñamento co Marco Europeo de Interoperabilidade .
- Outras iniciativas en materia de interoperabilidade.
Para cada país elabórase unha ficha a partir da análise do marco de interoperabilidade correspondente e das actividades relacionadas a través dun modelo analítico que persegue mostrar a estado da arte.
A Unión Europea lanzou en 2013 o ‘ Mecanismo Conectar Europa’ (Connecting Europe Facility – CEF ) para financiar o despregamento de infraestruturas pan-europeas para a interconexión dos Estados membros nos dominios de enerxía, transporte e telecomunicacións. O dominio de telecomunicacións, coñecido como CEF Telecom , financia o desenvolvemento das infraestruturas de servizos dixitais cuxo propósito é permitir interaccións dixitais entre autoridades públicas cidadáns e empresas a través de plataformas de interacción normalizadas, transfronteirizas e fáciles de utilizar.
As infraestruturas de servizos dixitais que teñen un carácter máis sectorial son: acceso aos recursos dixitais do patrimonio europeo; infraestrutura de servizos para unha internet máis segura; plataforma europea para a interconexión dos rexistros mercantís europeos; acceso á información do sector público reutilizable; e servizos en liña interoperables transfronteirizos (en ámbitos de xustiza, seguridade social, etc.).
Ademais, certas infraestruturas de servizos dixitais teñen o carácter de ‘compoñentes elementais’. Estes compoñentes elementais, son: identificación e autenticación electrónica; entrega electrónica de documentos; tradución automática; ciberseguridade; e facturación electrónica e arquivo electrónico.
A política europea de normalización TIC tamén é un instrumento ao servizo do logro da interoperabilidade. Exércese a través do Regulamento (UE) Nº 1025/2012 sobre a normalización europea e da plataforma European Multi stakeholder Platform on ICT Standardisation (MSP-ICT) que asesora á Comisión na materia, particularmente, en relación coa identificación de especificacións técnicas que poidan ser referenciadas na contratación pública.
